Jak wygląda ustalanie spadkobierców w postępowaniu spadkowym?
Przebieg postępowania o stwierdzenie nabycia spadku regulują przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z KPC w celu stwierdzenia nabycia spadku spadkobierca musi złożyć w Sądzie Rejonowym odpowiedni wniosek, w którym wskazuje wszystkich pozostałych spadkobierców ustawowych. Następnie sąd sprawdza wniosek pod kątem formalnym i określa krąg spadkobierców.
Określenie kręgu spadkobierców
We wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wymienić wszystkich spadkobierców z imienia i nazwiska oraz podać ich adresy. Zazwyczaj nie jest to zadanie trudne, jednak w przypadku złożonych relacji rodzinnych (np. gdy wniosek składa dziecko spadkodawcy, który pozostawił po sobie dzieci nieznane wnioskodawcy), sytuacja może się skomplikować, a postępowanie – wydłużyć. W rozprawie uczestniczą wszyscy spadkobiercy i muszą oni złożyć zapewnienie spadkowe, czyli oświadczenie o wszystkim, co jest im wiadome o istnieniu innych potencjalnych spadkobierców lub o ewentualnym testamencie.
W sytuacji, gdy jeden z uczestników postępowania spadkowego wie o istnieniu innych spadkobierców, np. przyrodniego rodzeństwa, ale nie pozostaje z nimi w kontakcie, wnioskodawca będzie musiał spróbować ich odnaleźć. Nawet jeśli poszukiwania nie przyniosą skutku, próby odnalezienia spadkobierców muszą zostać podjęte i udokumentowane – wyjaśnia nasz rozmówca z Kancelarii Radcy Prawnego „De Iure” w Siemianowicach Śląskich.
Jak ustalić pozostałych spadkobierców?
Jeżeli wnioskodawca zna pozostałych spadkobierców z imienia i nazwiska, ale nie zna ich miejsca zamieszkania, musi spróbować ustalić ich adres. W tym celu powinien złożyć zapytanie w biurze adresowym gminy – do podjęcia tego kroku potrzebny jest ostatni znany adres poszukiwanej osoby. Alternatywą jest wniosek o udostępnienie informacji meldunkowych do Departamentu Centralnych Ewidencji Państwowych MSWiA. Negatywne odpowiedzi z ww. instytucji stanowią tzw. uprawdopodobnienie, że miejsce pobytu stron nie jest znane wnioskodawcy. W tym momencie sąd podejmuje próbę ustalenia adresów w bazie PESEL, a jeśli i takie działanie nie przynosi skutku, ustala dla stron kuratora z urzędu.
W sytuacji, gdy w ogóle nie wiadomo, kto jest spadkobiercą (nie jest znane nazwisko, nie wiadomo, czy ta osoba żyje), właściwą drogą jest poszukiwanie spadkobierców przez ogłoszenie. Zgodnie z art. 673 i 674. § 1. wnioskodawca powinien przygotować ogłoszenie zawierające:
- imię, nazwisko, zawód, ostatnie miejsce zamieszkania i datę śmierci spadkodawcy,
- wskazanie majątku pozostałego po spadkodawcy,
- wezwanie, aby spadkobiercy w ciągu 6 miesięcy od dnia wskazanego w ogłoszeniu zgłosili i udowodnili nabycie spadku, gdyż w przeciwnym razie mogą być pominięcie w postanowieniu o stwierdzenie nabycia spadku
i zamieścić je w piśmie poczytnym w całym kraju (np. w „Rzeczpospolitej”). Ogłoszenie wiąże się z dość dużym wydatkiem, dlatego najpierw warto spróbować innych metod ustalenia spadkobierców: popytać wśród dalszych krewnych i znajomych spadkodawcy, a także skorzystać z porady prawnej. Po upływie 6 miesięcy od publikacji ogłoszenia sąd wyznacza kolejną rozprawę. Jeśli w tym czasie żądania nie zgłosił poszukiwany spadkobierca, sąd stwierdza nabycie spadku przez osoby wskazane w oryginalnym wniosku.